Özkonak Kasabası, Nevşehir ili, Avanos İlçesine bağlı şirin ve güzel bir kasabadır.
Özkonak yerleşim yeri olarak Kapadokya’nın tarihi ile iç içedir. Özkonak Yer Altı Şehri ve Belha Sarayı görülesi tarihi yapıtlarıdır. Bu Yöreler Romalılar’dan ve baskılarından kaçarak sığınan ilk Hristiyanların yerleşim merkezlerinden biri olmuştur. Roma-Bizans Yönetiminden sonra 1071’den sonra yöre Selçuklu ve Anadolu Beylikleri dönemlerinde önemli yerleşim yerleri olmuştur.Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim 1514’de doğu seferine çıktığı zaman Öz konak’tan geçmiş ve buraya bir köprü yaptırmıştır.
Özkonak’ın tarihi yerleri , Yeraltı Şehri, Belha Sarayı ve Orta yerindeki Ceneviz dereleridir. Yeraltı Şehri üç katlı olup açılmamış katları da vardır. Belha Sarayı restore edilmektedir. Bölgede bulunan tek saraydır.
1960 yılında Genezin ve Ortamahhalle’nin birleşmesi ile bucak olmuş ve ismi Özkonak olarak değişmiştir. Özkonak, Göynük, Ayhan, Sarılar, Altıpınar gibi kasaba gibi köylere komşudur. İlçeye uzaklığı 20 km’dir.Özkonak iklimi kışları uzun ve sert , yazları sıcak ve kurak, bahar mevsimi ise genelde yağışlı geçer.
Özkonak halkının geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tarım ürünlerinden buğday, arpa, yulaf, nohut ekimi yapılır. Bağcılık yöre insanının önemli geçim kaynağıdır.Özkonak etrafı dağ ve tepelerle çevrilmiştir. Kuzeyinde İsmail Sivrisi, batısında Üçtepe, güneyinde Ziraat Dağı vardır.Öz konak’ta araziler isimlerine göre ayrılmıştır. Fara, Mavut, Belha, Sarayazı v.b.
Özkonak’ın Cami Kebir, Cami Cedid, ve Orta Mahalle olmak üzere 3 mahallesi vardır. Nüfusu yazları 7-8 bin, kışları 4 bin civarındadır.
